Ενα κέντρο... απόκεντρο

Υπάρχει πραγματικά ο κεντρώος χώρος στη Γαλλία ή είναι μία φούσκα που σύντομα θα σκάσει;

Η πορεία της Δημοκρατικής Ενωσης Γαλλίας (UDF), του κόμματος που ίδρυσε ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, υπήρξε δεξιόστροφη, όχι όμως πάντα δεξιά. Δύο φορές που δεν παρουσιάστηκε εκπρόσωπός του στις προεδρικές εκλογές (1988 και 1995) ήταν γιατί τα στελέχη του μοιράστηκαν στους δεξιούς υποψήφιους.

Σχημάτισε δική του κυβέρνηση μόνο με τον συνεργαζόμενο Ρεϊμόν Μπαρ (1976), αλλά συμμετείχε στις δεξιές κυβερνήσεις Εντουάρ Μπαλαντίρ (1993) και Αλέν Ζιπέ (1995), μέλος στις οποίες ήταν και ο Φρανσουά Μπαϊρού. Αλλωστε ο Νικολά Σαρκοζί δεν χρειάζεται να ζητήσει τις ψήφους του, αφού όλοι οι βουλευτές του κόμματος έχουν ήδη συνταχθεί μαζί του.

Η Σεγκολέν Ρουαγιάλ ποντάρει σ' ένα παρελθόν, που με την προτροπή του Φρανσουά Μιτεράν, οδήγησε σε συνεργασία με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και στελέχη του UDF με τις κυβερνήσεις Μισέλ Ροκάρ (1988), Εντίτ Κρεσόν (1991) και Πιερ Μπερεγκοβουά (1992).
Ο ίδιος ο Μπαϊρού έχει δείξει ένα προφίλ που διαχωρίζεται σαφώς από τη δεξιά και ακόμη περισσότερο από την ακροδεξιά. Οταν διεκδίκησε την προεδρία του κόμματος το 1998, απέναντί του είχε τον Αλέν Μαντλέν, τον οποίο νίκησε αποκλείοντας κάθε συνεργασία με το Εθνικό Μέτωπο. Ενώ, όμως, έχει κάνει βήματα απομάκρυνσης από τη δεξιά, δεν υπάρχει τίποτα μέχρι στιγμής που να τον φέρνει κοντά στην αριστερά.

Η διεύρυνση του κεντρώου χώρου, όπως εκφράστηκε από το εκλογικό αποτέλεσμα, ερμηνεύεται από τρεις σημαντικές συνιστώσες:

• Την ψήφο διαμαρτυρίας. Ή ψήφος «ενάντια στο σύστημα», όπως την ονομάζουν οι Γάλλοι, ένδειξη διαμαρτυρίας προς αυτούς που κυβερνούν ή αντιπολιτεύονται. Στις επόμενες εκλογές όμως η ψήφος αυτή ίσως διοχετευθεί κάπου αλλού.

• Την ένωση της πολυδιασπασμένης δεξιάς υπό τον Σαρκοζί. Υπήρχαν εποχές που οι ψηφοφόροι έχαναν τον μπούσουλα ανάμεσα σε κόμματα της δεξιάς. Συσπειρώνοντας τη δεξιά, ο Ν. Σαρκοζί χάραξε τα όριά της, αφήνοντας περιθώριο για την ανάδειξη του κέντρου.

• Τη συνεχή και σταθερή υποχώρηση της αριστεράς. Το συνολικό ποσοστό της που μοιράζονται σοσιαλιστές και ριζοσπάστες στον πρώτο γύρο μειώθηκε δραματικά.

Από το 43,24% του Μιτεράν (μαζί με το ΚΚΓ) στον πρώτο γύρο το 1974 έφτασε στην κορυφή του το 1981 (50,66%) και μετά πέρασε στο 49% (1988), στο 37,26% (1995), στο 42,89% (2002) και σήμερα ξανάπεσε στο 36,45%.

Είναι γεγονός ότι οι συνεργασίες πότε με τη δεξιά και πότε με την αριστερά δεν καθιερώνουν το κέντρο ως αυτόνομη δύναμη. Η άνοδος των 10 ποσοστιαίων μονάδων πρέπει να επιβεβαιωθεί και στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.

Το 2004, ο Μπαΐρού απομάκρυνε τους ευρωβουλευτές του από το Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα και ίδρυσε το Δημοκρατικό Ευρωπαϊκό Κόμμα, την πρώτη προσπάθεια συσπείρωσης του κέντρου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σήμερα δηλώνει ότι θέλει να ιδρύσει το Κεντρώο Κόμμα στη Γαλλία. Πριν το δεύτερο γύρο κράτησε αποστάσεις από τους μονομάχους. Σύντομα θ' αποδειχθεί εάν έπραξε σωστά και εάν το κέντρο έχει ελπίδες να επιβιώσει πολιτικά.