Ένα από τα κεντρικά θέματα της επόμενης συνόδου κορυφής (8-9 Μαρτίου) θα είναι η ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. Παρ' όλο που η Ευρώπη δίνει την εντύπωση ότι η κύρια απασχόλησή της είναι το περιβάλλον, το ενεργειακό ζήτημα όχι μόνο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την περιβαλλοντική πολιτική αλλά βρίσκεται ψηλότερα στην ατζέντα.
Ενόψει της συνόδου κορυφής, λοιπόν, το Ευρωκοινοβούλιο διοργάνωσε δημόσιες ακροάσεις, με τη συμμετοχή ειδικών, όπου το θέμα αναλύθηκε από δύο διαφορετικές πλευρές: την Κοινή Ενεργειακή Πολιτική και την Κοινή Εξωτερική Πολιτική της Ευρώπης για την Ενέργεια.
Η τελευταία αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης δεν περιλαμβάνει χωριστό κεφάλαιο για την ενέργεια, ενώ η προτεινόμενη Συνταγματική Συνθήκη περιλαμβάνει στόχους για την εσωτερική αγορά, την ασφάλεια των αποθεμάτων και την προώθηση νέων μορφών ενέργειας.
Όμως, η όποια -έστω και μερική εφαρμογή της- είναι ακόμα μακρινή. Άρα, η ενέργεια είναι στην ουσία έξω από τη δικαιοδοσία της Ε.Ε.
Ωστόσο, τον Ιανουάριο, ο επίτροπος Άντρις Πίμπαλγκς (Andris Piebalgs) παρουσίασε δέσμη μέτρων -το «ενεργειακό πακέτο»- που διατείνεται ότι οδηγεί σε μία μεταβιομηχανική επανάσταση, βασισμένη σε μία οικονομία χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, αυξημένης ανταγωνιστικότητας και αυξημένης ασφάλειας εφοδιασμού το οποίο θα συζητηθεί στη σύνοδο.
Όπως εξήγησε στην «Κ.Ε.» και η πρόεδρος της Επιτροπής Βιομηχανίας και Ενέργειας του Ευρωκοινοβουλίου, Κατρίν Τροτμάν (Cathrine Trautmann), ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου είναι να πείσει τα κράτη-μέλη ότι μακροπρόθεσμα το κοινό συμφέρον είναι να υπάρξει μια κεντρική πολιτική. Από την πλευρά της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, οι κύριοι άξονες είναι τρεις:
* Δεσμευτικοί στόχοι για την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα όπως προτείνει η Κομισιόν, αλλά και για τη χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών από την οικιακή και βιομηχανική κατανάλωση κ.λπ.
* Συνεργασία στην έρευνα ώστε να εφαρμοστούν βιώσιμες λύσεις για καθαρότερη και φθηνότερη ενέργεια.
* Διαχωρισμός παραγωγής και διανομής της ενέργειας και άρση των κρατικών μονοπωλίων στους τομείς αυτούς.
Είναι φανερό ότι η προσέγγιση αυτή σε κάποια σημεία παρουσιάζει ιδιαιτέρως νεοφιλελεύθερα στοιχεία, έχει όμως το πλεονέκτημα να αποτελεί συνεκτική πολιτική με συγκεκριμένες προτάσεις.
Αντίθετα, η προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής είναι ακόμη στον αέρα: Η λογική των Βρυξελλών προωθεί την αποδέσμευση από τη ρωσική πρωτοκαθεδρία των προμηθειών (25% του συνόλου), βασιζόμενη στην αρνητική στάση της Μόσχας.
Υπάρχει, όμως, και η άλλη διάσταση «των δυνάμεων που υπερασπίζονται ένα νέου τύπου ψυχροπολεμικό μέτωπο», όπως εξηγεί ο Πάνος Μπεγλίτης, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων: «Η Ε.Ε. για να μπορέσει να υπερασπιστεί την ασφάλεια και το ρόλο της στο διεθνές σύστημα έχει ανάγκη από κοινή Εξωτερική πολιτική που θα συνενώνει τα επιμέρους διάσπαρτα εθνικά συμφέροντα σε μια κοινή στρατηγική».
Ωστόσο ο πρόεδρος της συγκεκριμένης επιτροπής, ο Πολωνός Γιάτσεκ Σάριτζ-Βόλσκι (Jacek Saryusz-Wolski), εμπνευστής του βέτο στις ευρω-ρωσικές συνομιλίες, κάλεσε στη δημόσια ακρόαση κυρίως ειδικούς, οι οποίοι δαιμονοποίησαν τη Ρωσία.
Πηγές στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η Gazprom αρνήθηκε να παραστεί. Έτσι, η ρωσική φωνή ήταν εκείνη του Βλαντιμίρ Μίλοφ (Bladimir Milov), προέδρου του Ινστιτούτου Ενεργειακής Πολιτικής στη Μόσχα, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ προειδοποίησε τους Ευρωπαίους να μην ελπίζουν σε καμία συμφωνία με τη Ρωσία με την παρούσα κυβέρνηση.
Η γεωπολιτική της ενέργειας είναι ένα παιχνίδι στο οποίο η Ευρώπη άργησε να μπει. Η Μέση Ανατολή είναι πεδίο δράσης των ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία πρόλαβε να επανασυνδεθεί με τις χώρες του Καυκάσου.
Εάν υπάρξει και άλλη καθυστέρηση, η μόνη ανοιχτή διέξοδος για την ενεργειακή ασφάλεια θα είναι τα πυρηνικά. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
4-3-07
